خطای ششم: خطای ارابه موسیقی (Bandwagon Effect)
🔻
معمولاً انسانها هنگامی که متوجه شوند و یا برداشت کنند که مردمان بسیار دیگری به رویکردی یا اندیشه‌ای معتقدند، احتمال اینکه بدون فکر کردن آن را بپذیرند ، افزایش می‌یابد. به این پدیده، اثر ارابه موسیقی (Bandwagon Effect) می گویند.
به موارد زیر دقت کنید :
خطای پنجم: خطای تمایل به حمایت از انتخاب (Choice-supportive bias)
🔻
به مثال های زیر دقت کنید :
1- تعدادی از کسانی که گوشی آیفون می خرند یا تمایلی ندارند در مورد نقص ها و عیب های آن صحبت کنند و یا آنکه اساساً آن عیب و نقص ها را بی اهمیت جلوه می دهند ! مخصوصاً زمانی که نقاط قوت گوشی های دیگر برجسته می شود ،تمام سعی و تلاششان اینست که ثابت کنند ، اتفاقاً عمداً شرکت اپل آن قابلیت را در گوشی های آیفون ایجاد نکرده است!
خطای چهارم : خطای مقایسه
🔻
به مثال های زیر دقت کنید :
1-اگر دقت کرده باشید در مسابقات ورزشی ، آن کسی که برنده مدال برنز است از کسی که برنده مدال نقره است ،خوشحال تر است ! به این دلیل که برنده مدال نقره خود را با برنده مدال طلا مقایسه می کند که از نقره بسیار با ارزش تر است، و برنده مدال برنز نیز خود را با کسانی که اصلاً مدالی نگرفته اند مقایسه می کند و آن را بسیار با ارزش تر می بیند .
2- اغلب کسانی که ماشین نو می خرند بلافاصله و براحتی خرجهایی رو انجام می دهند که قبلاً امکان خرج این مقدار پول توسط این افراد کمتر وجود داشت. به عنوان مثال
خطای سوم : خطای توجه به اطلاعات در دسترس (Availability Bias)
🔻
انسانها اغلب بر اساس شدت وقوع یک رویداد و بوسیله مواردی که مثالهای آن براحتی به ذهن راه پیدا می کند ، قضاوت می کنند.
به عنوان مثال اکثر مردم بعد از وقوع سانحه سقوط هواپیما سعی می کنند از اتوبوس و یا دیگر وسایل حمل و نقل دیگر برای جابجائی استفاده کنند ، این در حالیست که احتمال سقوط هواپیما بسیار بسیار کمتر (تقریباً صفر ) از احتمال وقوع تصادف و مرگ بوسیله اتوبوس است .
و در مثالی دیگر میزان مرگ و میر در همه جای دنیا ، بر اساس انواع بیماری ، بسیار بیشتر از مرگ بوسیله تصادفات است ولی بدلیل آنکه رسانه ها خبرهای مرگ و میر بر اساس بیماری را کمتر منتشر می کنند ، ذهن دچار این خطا می شود که پس لابد تعداد مرگ و میر بر اساس تصادفات بیشتر از بیماری است !
🔻
چند سال پیش در شرکتی که کار می کردم ، صبحها حدود ساعت 10 یکی از همکاران برای همه بچه های مستقر در واحد که حدود ده نفر بودند از رستوران شرکت صبحانه می گرفت و آن را بین بچه ها تقسیم می کرد . بعد از خوردن صبحانه ،همکاران آشغالها را در سطل آشغالی که در واحد بود می ریختند به کمک همکاران فکر کردیم که بیائیم و در این کار بهبودی را به وجود بیاوریم . به کمک شرکت سطل آشغال را از یک عدد به سه عدد تغییردادیم و بر روی هر کدام از آنها برچسبی را چسباندیم که نوع آشغال را به سه دسته زیر تفکیک می کرد : 1- کاغذ باطله 2- آشغال تر و ته مانده غذا و صبحانه و خوراکی و ... 3- خرده هاو اضافات نان
وقتی مبنای مقایسه در اختیار نباشد ،تمایلی به خرید نیست. ولی وقتی مبنای اولیه(لنگر) با مبنای دوم تفاوت داشته باشد ،ذهن ممکن است دچار خطا شود .
خطای دوم : لنگر گیری (Anchoring bias)
🔻
یک کاغذ A4 و یک چارچوب به همان شکل کاغذ به ضخامت 10 سانتی متر ، اما ابعاد آن کمی بزرگتر را در نظر بگیرید .فرض کنید که از لبه بالای چهارچوب ، چهار گوشه کاغذ را بوسیله 4 فنر کوچک به 4 گوشه چارچوب متصل کردید . حال یک تیله را بر روی کاغذ رها کنید . می بینید که تیله به وسط کاغذ جابجا می شود . سپس تیله دوم را رها کنید . تیله دوم به تیله اول تکیه می دهد و به همین ترتیب تیله سوم و چهارم و ... نیز به تیله های اولیه و ماقبل خود تکیه می دهند .
مشابه همین پدیده در ذهن ما نیز اتفاق می افتد که باعث می شود قضاوتهای ما بیشتر تحت تاثیر اولین اطلاعاتی باشد که به ما داده می شود .
بگذارید مثالی بزنم :
تصمیم گیری و انتخاب یک از مسائلی است که همه ما روازنه بارها و بارها آن را انجام می دهیم . همین که مسیر رسیدن از محل کار به خانه را عوض می کنیم ، در واقع داریم تصمیم می گیریم و انتخاب می کنیم . یا وقتی می خواهیم غذایی را بخوریم یا از خوردن آن صرف نظر کنیم ، داریم تصمیم می گیریم و انتخاب می کنیم .
نکته ای که می خواهم بدان اشاره کنم آنست که در فرآیند تصمیم گیری ،ذهن انسان همواره دچار انواع و اقسام خطاها می گردد و همین موضوع باعث می شود ، گاهاً تصمیم های اشتباه بگیریم و خوب این مساله خوشایند نیست . بعضاً یک تصمیم اشتباه ،مسیر زندگی را تغییر می دهد و اثر پروانه ای آن تا آخر عمر دامن گیر ما خواهد شد !