خطاهای ذهنی(خطای دوم:لنگر گیری (Anchoring Bias))

وقتی مبنای مقایسه در اختیار نباشد ،تمایلی به خرید نیست. ولی وقتی مبنای اولیه(لنگر) با مبنای دوم تفاوت داشته باشد ،ذهن ممکن است دچار خطا شود . 

خطاهای ذهنی که می توانند مانع تصمیم گیری درست شوند (خطای دوم:لنگر گیری (Anchoring Bias))

خطای دوم : لنگر گیری (Anchoring bias)

🔻

یک کاغذ A4  و یک چارچوب به همان شکل کاغذ به ضخامت 10 سانتی متر ، اما ابعاد آن کمی بزرگتر را در نظر بگیرید .فرض کنید که از لبه بالای چهارچوب ، چهار گوشه کاغذ را بوسیله 4 فنر کوچک به 4 گوشه چارچوب متصل کردید . حال یک تیله را بر روی کاغذ رها کنید . می بینید که تیله به وسط کاغذ جابجا می شود . سپس تیله دوم را رها کنید . تیله دوم به تیله اول تکیه می دهد و به همین ترتیب تیله سوم و چهارم و ... نیز به تیله های اولیه  و ماقبل خود تکیه می دهند . 

مشابه همین پدیده در ذهن ما نیز اتفاق می افتد که باعث می شود قضاوتهای ما بیشتر تحت تاثیر اولین اطلاعاتی باشد که به ما داده می شود . 

بگذارید مثالی بزنم : 

خطاهای ذهنی که می توانند مانع تصمیم گیری درست شوند .(خطای اول)

تصمیم گیری  و انتخاب یک از مسائلی است که همه ما روازنه بارها و بارها آن را انجام می دهیم . همین که مسیر رسیدن از محل کار به خانه را عوض می کنیم ، در واقع داریم تصمیم می گیریم و انتخاب می کنیم . یا وقتی می خواهیم غذایی را بخوریم یا از خوردن آن صرف نظر کنیم ، داریم تصمیم می گیریم و انتخاب می کنیم . 

نکته ای که می خواهم بدان اشاره کنم آنست که در فرآیند تصمیم گیری ،ذهن انسان همواره دچار انواع و اقسام خطاها می گردد و همین موضوع باعث می شود ، گاهاً تصمیم های اشتباه بگیریم و خوب این مساله خوشایند نیست . بعضاً یک تصمیم اشتباه ،مسیر زندگی را تغییر می دهد و اثر پروانه ای آن تا آخر عمر دامن گیر ما خواهد شد !

خطای اول : خطای تأیید خود (Self Confirmation Bias) 

🔻

به مثال های زیر دقت کنید : 

محدود شدن دیدگاهها به دلیل چارچوب های ذهنی

🔻

یک شب ملانصرالدین داشت در لابه لای خاک های بیرون خانه اش ، کنار تیر چراغ ، دنبال چیزی می گشت.  همسایه اش نزد او آمد و پرسید ：ملا نصرالدین چیزی گم کرده ای ؟ پاسخ داد ： کلیدهایم را گم کرده ام.  همسایه نیز خم شد و شروع به گشتن کرد.  پس از مدتی ، همسایه پرسید ： تو مطمئنی که کلیدهایت را داخل کوچه گم کرده ای ؟ ملا نصرالدین پاسخ داد

مدل های ذهنی خود را حقیقت می پنداریم

🔻

انسانها معمولا به دنبال اطلاعاتی می روند که تایید کننده آن چیزی است که تصور می کنند درست است و معمولا اطلاعات ابطال کننده را دنبال نمی کنند!  شاید دلیل محکومیت گالیله همین نکته بود که  اعضای کلیسا حاضر نبودند حقیقت چرخش زمین را بپذیرند و صرفا بر مدل ذهنی ثابت بودن زمین پافشاری می کردند!

مدل های ذهنی آنچه می بینیم و می شنویم را فیلتر می کنند.

🔻

مدل های ذهنی همچون یک عینک آفتابی برای ذهن ما عمل می کنند.  آنچه می بینیم و میشنویم را فیلتر یا تیره می کنند.  اگر دقت کرده باشید وقتی از شاهدان ماجرای یک حادثه مثلا حادثه تصادف شرح اتفاق را سوال می پرسیم ، شرح آنها در مورد ماجرا تفاوت قابل ملاحظه ای با بقیه داشته است! 

نقش مدلهای ذهنی در تصمیم گیری -5

🔻

فیل های برخی از سیرک ها را در نظر بگیرید که با یک زنجیر به تیرکی کوچک بسته اند. سوالی که با دیدن این فیل ها به ذهن می آید، این است چرا فیل ها برای رهایی خود، هیچ حرکتی نمی کنند!؟

نقش مدلهای ذهنی در تصمیم گیری-4

🔻

در یک باشگاه بدنسازی پس از اضافه کردن 5 کیلوگرم به رکورد قبلی ورزشکاری از وی خواستند که رکورد جدیدی برای خود ثبت کند. اما او موفق به این کار نشد. پس از او خواستند وزنه ای که 5 کیلوگرم از رکوردش کمتر است را امتحان کند.