خاطره ای در مورد سیستم نوع یک و دو ذهن مدل دانیل کانمن

سال ها پیش مدیری داشتم که هر وقت نامه ای ، رسیدی ، درخواستی چیزی پیشش میبردم تا آن را امضاء کند ، می گفت : بی زحمت بزارش روی میز بعداً خودم بهت زنگ می زنم بیای ببریش . 

شیوه مدیریت ایشان به گونه ای بود که امکان نداشت در همان لحظه مراجعه بهش چیزی را امضاء کند؛ حتی برگه مرخصی ساعتی را !

به خاطر این رفتارش من و بقیه کارمندان زیرمجموعه به ایشان لقب ترسو داده بودیم! و فکر می کردیم به خاطر ترس از میز و مقام است که اینگونه رفتار می کند. هر وقت کسی کارش به ایشان می افتاد؛با طعنه تمسخر آمیزی بهش می گفتیم: بابات در اومد ، برو چند روز دیگه بیا!

رفته رفته روابطم با آقای مدیر بیشتر شد 

برخی از مصادیق کمبود تفکر سیستمی در فرهنگ ما

🔸احتمالا شما هم دیدید که وقتی به خونه بعضی از دوستاتون سر می زنید ، می بینید که همه چیز لوکس و گرانقیمت خریداری شده و همه جا تمیز و فوق العاده ست. ولی وقتی محیط آپارتمان رو نگاه می کنید ، می بینید که اوضاع اسف باره و با لیستی از افراد مواجه می شوید که هزینه شارژ ماهانه شون چند ماهه که به تعویق افتاده و اتفاقا اسم دوست پولدار شما هم در بین بدهکاران دیده میشه! 

🔸قطعا همه ما حداقل یکبار شاهد پرت کردن آشغال توسط بقیه از ماشین بودیم!  چرا حاضر نیستیم آشغال رو داخل ماشین بریزیم ؟ با ریختن آشغال به بیرون مشکل کثیفی حل میشه یا به کف خیابان منتقل میشه؟! 

🔸اکثر ما ایرانیها با مشکل رفتن به دستشویی های عمومی مواجه هستیم!  بعضا حاضریم چند ساعت درد و رنج ناشی از به تعویق انداختن در قضای حاجت را تحمل کنیم ، ولی به دستشویی عمومی نرویم.  خودتون بهتر می دونید ، چرا؟! 

آنالوژی سازمانها با بدن انسان

اگر یادتان باشد قبلا گفتیم که برای درک بهتر کارکردها و مکانیزم های کسب و کارها و سازمانها می توان از کارکردها و مکانیزم های بدن انسان الهام گرفت.  

یکی از مواردی که به نظر می آید با این شیوه تفکر، می توان آن را مورد بازنگری قرار داد اینست که بعضا موقع افتتاح و بهره برداری از یک کارخانه یا کسب و کار جدید ، از رسانه ها شنیده می شود که این کارخانه بزرگترین یا پیشرفته ترین آن در نوع خود در خاورمیانه یا منطقه است. 

همانگونه که یک انسان یکدفعه نمی تواند با تجربه یا بزرگسال متولد شود و بایستی تمامی مراحل نوزادی ،نوجوانی، جوانی ، میانسالی، بزرگسالی و پختگی را یکی یکی پشت سر بگذارد ، به همین قاعده بهتر می نماید که کارخانه ها و کسب و کارها نیز ابتدا نوزاد بدنیا بیایند و مرحله به مرحله ضمن یادگیری کم کم رشد کرده ، بزرگ شده و در حین کسب و افزایش تجربه بتوانند روی پای خودشان بایستند، سپس با ایجاد واحدهای بیشتر همنوع ، باعث توسعه پایدار اقتصادی و ایجاد اشتغال افزون تر شوند. 

به همین منوال همانگونه که یک کودک یا نوجوان علیرغم  برخورداری از پیشرفته ترین سیستم عصبی موجود در جهان ، آنگونه که باید نمی تواند از آن بهره لازم را ببرد ، یک کسب و کار هم اگر به پیشرفته ترین سیستم های اطلاعاتی ممکن مجهز باشد ، لیکن پروسه طولانی مدت یادگیری و پیاده سازی سیستمی را طی نکند ، نمی تواند از سیستم های موجود بهره لازم را ببرد.  

اگرچه ساخت بزرگترین یا  پیشرفته ترین کارخانه در خاورمیانه یا منطقه به نوعی احساس غرور و افتخار را به همراه دارد ، لیکن همانگونه که یک انسان بزرگسال پخته و با تجربه به سالها زحمت و یادگیری و چشیدن سردی و گرمی روزگار نیاز دارد ، یک کسب و کار جدید هم ناگزیر است تا راه بزرگ شدن و پخته شدن را بعد از سالها فراز و فرود بدست آورد ، در غیر اینصورت احتمال ناکامی در بلندمدت بالا خواهد بود.

آنالوژی هرم مازلو با نیازهای سازمانها

🖊  همانطور که می دانید آبراهام مازلو سلسله مراتب نیازهای انسانی را در قالب هرمی که بعدها به نام خود ایشان نامگذاری شد ، دسته بندی کرد.  

به اعتقاد مازلو نیازهای انسان از یک سلسله مراتب برخوردار است و رفتارها و میزان انگیزه هایش وابسته به مهم ترین نیاز در یک لحظه خاص است.  بدین صورت که افراد تا زمانیکه نیازهای فیزیولوژیک همانند خواب،خوراک،پوشاک، سلامت و همچنین نیازهای مربوط به امنیت جانی ، مالی و شغلی شان تامین نشود، بدنبال پاسخگویی به سطح بالاتر نیازها از جمله نیازهای اجتماعی، ازدواج،نیاز به احترام و نیازهای مربوط به خودشکوفایی و رشد استعداد نخواهند رفت. 

به عبارتی پاسخگویی و ارضا نیازها از پایین ترین سطح که قاعده هرم هست ، شروع شده و پس از ارضا ضمن فروکش کردن ، انگیزه برای توجه به نیاز سطح بالاتر ایجاد می شود. 

🔹 با الهام از هرم مازلو می توان نیازهای انسانی را با نیازهای کسب و کارها و سازمانها، قیاس و یا به عبارتی آنالوژی یا مثابه سازی کرد.  

جانبداری حاصل از میل به فعال‌نمایی

🖊 در زمان زدن ضربه پنالتی در فوتبال کمتر از 0.3 ثانیه طول می‌کشد تا توپ از پای بازیکن جدا شود و به دروازه برسد و طبیعی است که دروازه‌بان زمان کافی برای دنبال کردن مسیر توپ نداشته‌باشد. او باید قبل از آنکه ضربه زده‌شود تصمیم خود را بگیرد.

🖊فوتبالیست‌ها یک سوم اوقات وسط دروازه را هدف می‌گیرند. یک‌سوم اوقات به سمت چپ و یک‌سوم اوقات هم به سمت راست دروازه شوت می‌زنند. دروازه‌بان‌ها بر این موضوع واقف‌اند، ولی آنها چه می‌کنند؟ به‌سمت چپ یا به سمت راست شیرجه می‌روند و خیلی به‌ندرت پیش می‌آید که سر جای خود بایستند حتی با وجودی که با یک حساب سرانگشتی یک‌سوم توپ‌ها به همان‌جایی میروند که آنها ایستاده‌اند. 

دلیل اینکه آنها گرفتن این ضربات را نادیده می‌گیرند چیست؟

اعتماد و احترام خشت اول پیشرفت و توسعه

🔻

وقتی در مورد موفقیت شرکتها و برندهای مطرح جهانی مطلبی می خوانید یا می شنوید ، بلافاصله متوجه می شوید که یکی از رموزموفقیت آنها برخورداری از ارتباطات صمیمانه و مورد اعتماد بین کارفرما و کارکنان است و به عبارتی نیروی انسانی جایگاه ویژه ای در بین کارفرمایان دارد و احترام و اعتماد حرف اول را می زند . به عنوان مثالی در این زمینه ، احتمالا شما هم شنیدید که کارکنان گوگل هر زمان احساس کردند که خسته اند و نیاز به استراحت دارند ، می توانند در محل کارشان و درمکانی که برای همین منظور ایجاد شده ، بخوابند و استراحت کنند و بعد از ریکاوری مجدداً به سر کارشان برگردند . 

به نظر شما کدام استدلال درست است؟

🔻

چند وقت پیش می خواستم برم شهرستان.  رفتم ترمینال ، ردیف جلوی سواری نشسته بودم ، منتظر بودم ماشین ظرفیتش تکمیل بشه و حرکت کنیم.  بعد از مدتی یه خانمی اومد و از راننده خواست که دفترچه بیمه مادرش رو  براش برسونه شهرستان و یک برگه آدرس و شماره تلفن هم داد دستش  . 

راننده به خانم گفت که کرایه مسیررفت یک مسافر رو باید پرداخت کنه.

 خانمه اعتراض کرد و به راننده گفت： این دفترچه که جای یک مسافر رو اشغال نمی کنه ، شما هم که داری این مسیر رو میری، چرا باید این مقدار کرایه ماشین بدم؟! 

  راننده در جواب گفت که شما اگه بخوای خودت دفترچه رو ببری ، بایستی یکبار بری شهرستان و یکبار هم  برگردی و دو بار کرایه بدی ، ضمن اینکه یک روز هم وقتت گرفته میشه.  ولی اینجوری لازم نیست خودت وقت بذاری و فقط کرایه مسیر رفت رو پرداخت می کنی!   

🔺

ضرورت وجود نظام مهندسی صنایع

🔻

هر چه بیشتر از صنایع و کارخانه های مختلف کشور بازدید می کنم ، بیشتر به اهمیت و ضرورت وجود نظام مهندسی صنایع همانند نظام مهندسی ساختمان پی می برم . تقریباً تمام کارخانه هایی که تا امروز دیده ام ؛ به دلیل طرح ریزی نامناسب، مجبور شده اند هزینه های زیاد دوباره کاری را متحمل شوند . گاهاً این مشکل چنان گریبان کارفرمایان را گرفته که برای توسعه و افزایش مقیاس و میزان تولید ؛ عملاً هیچ کاری نمی توانند بکنند!

بدلیل فقدان نظام مهندسی صنایع ،اغلب کارخانه هایی که در کشور ما طرح ریزی و ساخته شده اند ، دارای لی اوت نامناسب هستند . به جرات می توان گفت یکی از مهمترین دلایل بالا بودن قیمت تمام شده محصولات ساخت داخل که امکان رقابت با محصولات مشابه خارجی را سلب کرده است ؛ دوباره کاری ناشی از عدم توجه و تمرکز کافی به بحث طرح ریزی واحد های صنعتی است . 

با توجه به فرسوده بودن بسیاری از زیر ساختهای صنعتی کشور و نیاز به نوسازی آنها ، ضرورت وجودی نظام مهندسی صنایع ، بیش از پیش احساس می شود.

🔺