🔻
یکی دیگر از موانع تفکر سیستمی، تفکر براساس همبستگی بین عوامل به جای تفکر بر اساس رابطه علت و معلولی بین آنهاست .
ایکاف در این باره مثال جالبی دارد: او نقل می کند که در یک مجله پزشکی، مقاله ای درباره رابطه بین سیگار کشیدن و سرطان چاپ می شود .
🔻
تمرکز بر وقایع فقط در مورد وقایع منفی نیست و وقایع مثبت را نیز شامل می گردد. به عنوان مثال گاهی در مورد دگرگونی سازمانها چنان صحبت می شود که گویی دستاوردهای سازمانها حاصل یک عمل تنها، یک نوآوری بی نظیر، یک خوش شانسی یا یک انقلاب مجرد است. در حالی که دستاوردهای بزرگ، حاصل فرایندی گام به گام، پله به پله، تصمیم بعد تصمیم و کار پشت کار هستند.
🔻
ابتدا به بیان یک مثال می پردازیم :
اگر یک قورباغه را در آب داغ بیاندازید، فورا عکس العمل نشان داده و خود را از داخل آب داغ به بیرون پرتاب و نجات می دهد . ولی اگر او را در آب خنک انداخته و به تدریج گرم و داغ نمایید، قورباغه در آب می ماند و همچنان که آب گرم تر می شود، بدن قورباغه نیز شل تر می شود و در نهایت نیز در آب داغ خواهد مرد .
🔻
اگر هر جزء سیستم را بطور جداگانه به گونه ای بسازیم که به کاراترین حد ممکن (Efficient) عمل کند ، سیستم بعنوان یک کل ، به اثربخش ترین حد ممکن (Effective) عمل نخواهد کرد . به عبارت دیگر ، اجزاء سیستم را باید بگونه ای طراحی کرد که با یکدیگر Fit شوند و هماهنگ با هم بطور موثر و کارا عمل کنند .
🔻
یک مثال در کتاب مهندسی دوباره شرکتها ذکر شده است که خواندن آن به فهم بهتر بهینه سازی بخشی یا محلی (Local Optimization ) کمک می کند.
یک فروند هواپیما متعلق به یکی از خطوط مهم هواپیمایی، هنگام پرواز در یک بعد از ظهر به دلیل نقص فنی به تعمیر نیاز پیدا کرده و در فرودگاه الف به زمین می نشیند. نزدیکترین مکانیکی که توانایی رفع این نقص را داشته در فرودگاه ب در شهر دیگری و در فاصله دورتری قرار دارد.
🔻
پیتر سینگه در کتاب پنج فرمان مثال جالبی دارد ：اخیرا مدیران یک کارخانه خودروسازی در دیترویت آمریکا برای من نقل می کردند که یک اتومبیل وارداتی از ژاپن را باز کرده اند تا بفهمند ژاپنی ها چگونه به دقت و پایایی فوق العاده ، همراه باقیمت پایین تر دست یافته اند.
🔻
یک شب ملانصرالدین داشت در لابه لای خاک های بیرون خانه اش ، کنار تیر چراغ ، دنبال چیزی می گشت. همسایه اش نزد او آمد و پرسید ：ملا نصرالدین چیزی گم کرده ای ؟ پاسخ داد ： کلیدهایم را گم کرده ام. همسایه نیز خم شد و شروع به گشتن کرد. پس از مدتی ، همسایه پرسید ： تو مطمئنی که کلیدهایت را داخل کوچه گم کرده ای ؟ ملا نصرالدین پاسخ داد
🔻
انسانها معمولا به دنبال اطلاعاتی می روند که تایید کننده آن چیزی است که تصور می کنند درست است و معمولا اطلاعات ابطال کننده را دنبال نمی کنند! شاید دلیل محکومیت گالیله همین نکته بود که اعضای کلیسا حاضر نبودند حقیقت چرخش زمین را بپذیرند و صرفا بر مدل ذهنی ثابت بودن زمین پافشاری می کردند!