چرا به تفکر سیستمی نیاز داریم؟

مشکلات جوامع انسانی و سازمانها روزبه روز پیچیده تر و حل انها نیازمند تفکر بهتر است.  موارد فراوانی وجود دارد که تلاش مدیران برای حل مسایل فقط حالت مسکن داشته و بعد از مدت کوتاهی وضعیت به حالت قبل برگشته یا منجر به ایجاد مشکلات بزرگتر و بدتری شده است.  

تفکر سیستمی باعث اتخاذ تصمیمهای اثربخش شده و ضمن توسعه مدلهای ذهنی ،ابزارهایی در اختیار ما قرار می دهد که رفتار سیستمها را از روی ساختار انها درک کنیم و نسبت به حل ریشه ای مشکلات ان اقدامات درستی انجام دهیم.  

اگر زباله ای که کف ماشین افتاده را به بیرون از ماشین پرت کنیم،عملا یک مشکل را حل کردیم و ان اینست که داخل ماشین تمیز شده است! 

در واقع مشکل کثیفی کف ماشین حل نشده است ،بلکه به محیط بیرون منتقل شده است و جای دیگری مثل خیابان،جاده یا باغ و...  را کثیف کرده است و زحمت تمیز کردن ان بر عهده رفتگران زحمتکش افتاده است که البته هزینه مالی و غیرمالی دارد.  

هزینه مالی ان حقوقی است که به رفتگران پرداخت می شود و هزینه غیرمالی ان رنجش رفتگران و افراد جامعه است.  

در واقع با پرت کردن زباله به بیرون از ماشین فقط ما خوشحال می شویم و دیگران ناراحت،فقط ماشین ما تمیز می شود و محل زندگی افراد جامعه کثیف می شود . فارغ از بحث درست یا نادرست بودن این کار (که البته نادرست است ) ،مشکل حل نشده است.  

مثالی دیگر: 

مردی در کنار رودخانه ای ایستاده بود ،ناگهان صدای فریادی شنید و متوجه شد فردی در حال غرق شدن است،فورا خود را به اب زد و او را نجات داد ؛اما پیش از انکه نفسی تازه کند ،دوباره صدای فریاد شنید،به داخل اب پرید و دو نفر دیگر را نجات داد.  

پیش از انکه حالش جا بیاید دوباره صدای فریاد شنید و دوباره به داخل اب پرید و چند نفر دیگر را نجات داد.  او تمام روز مشغول نجات جان دیگران بود ،غافل از انکه دیوانه ای چند ده متر بالاتر مردم را یکی یکی به داخل رودخانه خروشان می انداخت!! 

اساس تفکر سیستمی همین نکته ساده است که مشکلات بایستی به صورت ریشه ای حل شوند و ناخواسته و با فرض اینکه حل شده اند ،به مکان یا زمان یا... منتقل نشوند.