🔻
مدل های ذهنی همچون یک عینک آفتابی برای ذهن ما عمل می کنند. آنچه می بینیم و میشنویم را فیلتر یا تیره می کنند. اگر دقت کرده باشید وقتی از شاهدان ماجرای یک حادثه مثلا حادثه تصادف شرح اتفاق را سوال می پرسیم ، شرح آنها در مورد ماجرا تفاوت قابل ملاحظه ای با بقیه داشته است!
🔻
فیل های برخی از سیرک ها را در نظر بگیرید که با یک زنجیر به تیرکی کوچک بسته اند. سوالی که با دیدن این فیل ها به ذهن می آید، این است چرا فیل ها برای رهایی خود، هیچ حرکتی نمی کنند!؟
🔻
در یک باشگاه بدنسازی پس از اضافه کردن 5 کیلوگرم به رکورد قبلی ورزشکاری از وی خواستند که رکورد جدیدی برای خود ثبت کند. اما او موفق به این کار نشد. پس از او خواستند وزنه ای که 5 کیلوگرم از رکوردش کمتر است را امتحان کند.
مثال 1:
در اوایل دهه ۱۹۵۰ باور عمومی بر این بود که دویدن یک مایل در زمان کمتر از ۴ دقیقه ، غیر ممکن است. آنگاه در ۱۹۵۳ یک دونده توانست این کار را انجام دهد. در عرض دو هفته ، دیگران نیز توانستند رکورد ۴ دقیقه را بشکنند. چه چیزی تغییر کرده بود؟ آیا آنها رژیم غذایی یا برنامه آموزشی خود را تغییر دادند؟ نه! آنها مدل های ذهنی خود را درباره آنچه امکان پذیر است، تغییر دادند و این تغییر، بر اثربخشی آنها به عنوان دونده موثر بود.
🔻
مردی به یک متخصص مراجعه کرد و به وی گفت: «به تازگی، هفتمین بار در پنج سال گذشته، از کار اخراج شده ام. با همسرم مشکل دارم و قبلا هم سه بار جدا شده ام. من عاجزانه از شما تقاضا دارم کمک کنید. بفهمم چرا در آن دنیای بیرون، این همه آدم نادان وجود دارد؟» تصور کنید این مرد به جای متخصص، نزد شما بیاید، و شما صادقانه می خواهید به او کمک کنید. چه پاسخی به او خواهید داد؟
قصد خرید تلویزیون دارم و شب به دعوت یکی از فامیلامون به ضیافت شامی که برای بستگان ترتیب داده شده می روم . در بین فامیل علی آقا رو خیلی قبول دارم و به عنوان کارشناس مسائل بازار همه قوم و فامیل از اون مشورت می گیرند . در مورد خرید تلویزیون علی آقا برند X رو ترجیح میده و کلی در مورد مشخصات فنی ش حرف میزنه که اصلاً برای من قابل فهم نیست! ضیافت شام تمام می شود و به همراه عیال فرداش برای خرید تلویزیون روانه بازار می شوم .
مشکلات جوامع انسانی و سازمانها روزبه روز پیچیده تر و حل انها نیازمند تفکر بهتر است. موارد فراوانی وجود دارد که تلاش مدیران برای حل مسایل فقط حالت مسکن داشته و بعد از مدت کوتاهی وضعیت به حالت قبل برگشته یا منجر به ایجاد مشکلات بزرگتر و بدتری شده است.
تفکر سیستمی باعث اتخاذ تصمیمهای اثربخش شده و ضمن توسعه مدلهای ذهنی ،ابزارهایی در اختیار ما قرار می دهد که رفتار سیستمها را از روی ساختار انها درک کنیم و نسبت به حل ریشه ای مشکلات ان اقدامات درستی انجام دهیم.